Врз основа на на досегашната пракса на Едукативниот и медиумски центар  24вакти – Скопје како организација за зајакнување, застапување и креирање на медиумски политики за унапредување на медиумската писменост говорот на омраза и намалување на антициганизмот се доведoвме до прашање дека Ромите и неромите всушност многу малку знаат штое е говор на омраза како се потикнува, штое е термин антициганизам која форма тој влијае врз Ромите.

О друга страна со новиот закон за дискриминација овие начела се добро прецизиринаи и уредени со закон кој реално во пракса многу малку се применува. За таа цел ЕМЦ 24вакти како целна група ги опфати младите Роми/ки и нероми/ки организирани во две фокус групи по 7 млади со Роми во едната група и нероми во втората група  и се фокусираат на значењето и знаењето на медиумската писменост, говор на омраза во медиумуте и терминот антициганизам преку медиумите во  Северна Македонија.

Активностите се направени од однапред подготвен прашалник со фокус сликата на ромите во македонксите медиуми, медиумска писменост, говор на Омраза на социјални мрежи и антициганизам. Прашалникот се состои од две појдовни точки.

Едната како младите Роми ја гледаат ја чуствуваат дали ја има дискриминацијата кон Ромите во медиумите и социјалните мрежи.   Вториот прашалник ке се состои како другите млади нероми гледаат кон говорот на омраза, антициганизам и дали реагиаат кога ке глеедаат како некој пишува или комуницира со јазикот на омраза. Прашалникот е  подготвен од страна на есксперт  ангажиран за пишување на анализа за состојбата на медиумската писменост кај младите Роми и дали е подобрена сликата на медиумите,  говорот на омраза и антициганизамот в о Северна Македонија. Во прилог прашалникот и од тип1 и тип 2 кое кого користевме за информации во фокус групите. За квантитативен резултат како и пoкасно квалитетна анализа преку google form   испративме онлајн прашалник до 50 луѓе  релевантни засегнати страни за процесот на медиумска писменост дискриминација , антициганизам и говор на омраза истиот беше ипсратен до  институции, медиуми, студенти, невладини организации итн со кој ги  споредивме заедно со добиените резултати од фокус групите. Во прилог  на пдф формат резултатите од гугл форм прашалникот и одговорите на онлајн анкетарите.

Во исто време заедно со експертот  и координаторот на проектот пратено е емаил на релевантни институции за сообирање на информации од јавен карактер за потребите на анализата. За жал повекето институции не ни пратија информации од јавен каракер додека се обработуваше анализата. Повеке информации ги превземавме од извештаи од надлежни институции како и информаци од нивните сајтови. Вооедно побараме актуелни преставки препратени до СЕЕМ до ЗНМ, народниот правобранител како и до комиcијата од заштита на дискриминација. Со кои информации поквалитетно ги обработивме  резултатите  од добиените информации. Експертот на самата анализа ги пренесе и законските решенија за медиумите во Северна Македонија како и одлуки и решенија од судски процеси и преставки до Јавно Обвинителство .

Со извештајот од истражувањето “Контексти за ромите во македонските медиуми„- Антициганизам, дискриминација, говор на омраза добиваме податотоци каков напредок имаме од 2016 година со првите препораки на овие форми на дискриминација кои каkо ЕМЦ  24вакти коинтуиниринао досега даваме препoраки и начини за справување, охрабрување и спречување на говорот на омраза во македонските медиуми и социјални мрежи до сега.

И каков е степенот на подобрување, намалување или статус кво на сликата за ромите во македонските медиуми. Озвештајот од истражувањето “Контексти за ромите во македонските медиуми„- Антициганизам, дискриминација, говор на омраза е сеопфатен за 4 години додека трае субгрантирањето за Антициганизам и говор на омраза со кое коинтуинирано ЕМЦ 24вакти дава извештај до релевантни инстистуции и Европската комисија.

Се вели во соопштението до медиуми испратено од Едукативниот и медиумски центар 24вакти.

Публикацијата е издадена во рамки на проектната активност “Анализа – Медиумска писменост и говорот на омраза кај младите“ , која е составен дел на проектот “Заедничка иницијатива за зајакнување на ромското граѓанско општество на Западен Балкан и Турција поддржан 2015/370-300 од Европската комисија“.

Извештајот можете да го прочитате на следниот линк

Извештај „ Контексти за ромите во македонските медиуми- Антициганизам, дискриминација,говор на омраза Анализата “Контексти за Ромите во македонските медиуми

Потпишан меморандум за разбирање помеѓу општина Шуто Ориари и Едукативниот медиумски центар ЕМЦ 24ВАКТИ. Каде, Општина Шуто Оризари и Здружение Едукативен медиумски центар – 24ВАКТИ Скопје, врз основа на нивниот мандат, имаат заедничка цел да го унапредат образовниот, медиумскиот како и IT статус на ромската заедница во Република Северна Македонија.

Општина Шуто Оризари и Здружение Едукативен медиумски центар – 24ВАКТИ Скопје, покажаа интерес да изградат партнерство во спроведување на конкретни проектни активности со цел да изнајдат најефективни можности за искористување на расположливите ресурси за развојните приоритети на државата во делот на образованието, медиумски и IT на ромската заедница, согласно локалните и национални акциони планови како и потребни документи за унапредување на ромската заедница во  Северна Македонија.

Затоа, врз основа на заедничката доверба Општина Шуто Оризари Здружение Едукативен  и медиумски центар – 24ВАКТИ Скопје го склучуваат овој Меморандум за разбирање.

Ромската литература од денес е збогатена со нова научна студија под наслов „Геноцидот врз Ромите во Втората светска војна. М-р Мирдита Салиу е првиот автор на една ваква значајна студија за геноцидот врз Ромите во Македонија, а нејзината вредност е од големи размери бидејќи е автор од ромската заедница која зад себе остава значаен труд за севкупната историја на ромскиот народ.

Научната студија содржи елементи кој опфаќа одреден период, за кој можеме да кажеме дека претставува не само продолжение на дискриминаторските политики и практики кон Ромите од минатото, туку и врв на дискриминацијата, а тоа е геноцидот во Втората светска војна.

Во овој период вниманието е насочено кон истребување на Ромите, кои претставувале пречка во развојот на нацистичкото општество.

За да се надмине проблемот на асоцијалноста на Ромите и опасноста од Евреите, нацистите креирале и наредиле спроведување на планот за „Конечно решение на еврејското прашање“ (Die Endlösung der Judenfrage), геноцид, односно нивно истребување поради нивната замислена припадност на инфериорна раса.

Овој предмет на интерес стои во директна врска со одземање на основните права на човекот, какви што се правото на живот и слобода, чија крајна цел била целосно истребување на Ромите и Евреите.

Овој труд се очекува да даде свој придонес за дополнување на историјата на Ромите, особено во делот која се однесува на холокаустот и на геноцидот во Втората светска војна и воедно оваа проблематика да заземе соодветно место во научната мисла на нашите простори.

Овој научен труд се поклопува со одбележувањето на 75 годишнината од извршениот геноцид врз Ромите. Да потсетиме дека на 15 април 2015 година Европскиот Парламент ја усвои Резолуцијата со која 2 август се прогласува за ден на сеќавање на жртвите на геноцидот врз Ромите во Втората Светска војна (1940-1945).

Асоцијацијата за Демократски Развој на Ромите Сонце- Тетово oрганизираше Национална тркалезна маса која се одржа на 03 декември 2019 година.

На присутните прво им се обрати Вирве Вимпари, Раководител на Оддел за оперативни работи 2 во Делегација на Европската Унија во Република Северна Македонија која говореше за напорите и средствата кои Европска Унија ги вложува за подобрување на статуст на Ромската заедница во РСМ.

Воведно обраќање имаше и Музафер Бајрам, Министерот без ресор задолжен за имплементација на Стратегијата за унапредување на состојбата на Ромите во РСМ, за улогата што ја има Кабинетот на Министерот без ресор во насока на исполнување на стратешките определби согласно Стратегијата за Роми 2014- 2020 година, со цел да се овозможи подобрување и зајакнување на положбата на Ромите во државата.

Извршниот директор на Асоцијацијата за демократски развој на Ромите Сонце, Ферди Исмаили ги истакна дел од успесите кои организацијата ги има постигнато во последните години од своето долгогодишното постоење, насочени кон зајакнување и подобрување на статусот на Ромската заедница на национално ниво.

Презентација на постигнувањата и резултатите на проектот имаа Маргита Стојановиќ, координатор на проект Од акција до еднакви права за Ромите при АДРР Сонце и Игор Јадровски, Правник во Групата за малцински права од Лондон.

Организациите членки на Мрежата за застапување на правата на Ромите ги презентираа специфичните проблеми на ромската заедница по клучни области и препораки кои се содржани во заедничкиот план на Мрежата и дискутираа со претставниците на државните институции за неопходните чекори кои треба да се преземат за справување со проблемите од клучните области: образование, вработување, здравство, домување, социјална заштита, како и меѓусекторските прашања: дискриминација, правна неписменост и родова нееднаквост.

Во Мрежата за застапување на правата на Ромите членуваат околу 30 домашни организации и 10 ромски медијатори.

Овој настан се одржа во рамки на проектот “Од акција до еднакви права на Ромите” финансиран од Европската Унија кој го реализираат Асоцијација за Демократски Развој на Ромите Сонце- Тетово во партнерство со Групата за малцински права од Лондон.

Проектот има за цел да поттикне поголемо и ефективно учество на ромската заедница во одлуките кои влијаат на нивните животи со цел влијанието во креирањето на политиките да придонесе кон намалување на дискриминацијата со која се соочува ромската заедница.

Erati ko Utarale makedonijakoro khedipe bukjarno arakhiba sine mashkar interparlamentarno grupa thja i neformanlo romani mreza bashi sistemska thaj trajna decizije bashi o Roma ki Utarali Makedonija.

Ko akava arakhiba mashkar o deputatija save tane kotor tari interparlamentarno kupa kote lakoro presidenti si o Deputati si Samka Ibraimovski, kergja pe lafi bashio 4 prititetija koleja so akaja neformanl kupa ki sati makedonija rodela sistemsko te anelpe decizija odola si:

• Kherutnipe thaj urbanizacija , legalizacija taro romane mahale ki Utarali Makedonija.
• O Roma te oven pravicno zastapenost ki javna thaj drzavno administracija
• Manusha bizo dokumentija te anelpe decija bashi lengoro formanlo sistemsko status
• Ki komisija bashi antidiskriminacija te ovel romano chlen ki akaja komisija.

Akala rodipe diskutiringepe ko bukjrano lafikeriba kote sine taromreza prezentirime o priritetija hem o decije sar shaj te anelpe agorutni decizija.

O Deputatija save si kotor tari interparlamentarno kupa ki khedin e presidenteja Samka Ibraimovski dengje saporto bashi akaja inicijativa tari mreza kolejaso dengja akala 4 priritetija ko sig vakti te shaj diskutirinelape ki interparlamentarno kgrupa koleja lengi zadacha ka ovel te shaj prenesinena akala shtar priritetija ko Makedonijakoro khedipe thaj te pravelpe rasprava bashi akava puchiba koleja so shaj prekal o kanunija te smeninepe koleja ka delpe ki sila te shaj anelape sistemska thaj trajna decizije.

Ko sig vakti taro akava dikibe ka ovel thaj panle lafija thaj preporake koleste jka shaj interparlamentarno kupa te reagirinel kko Makedonijakoro khedipe bashi akala znachajna problemija ko Roma.

 Sar sakana ano nakhle bersha, ini abersh ano kuadro e proyektesko “ Suguruno truyal vash o qhavorengo garavipe – Faza III” kova si phikodendo kotar e fondaciya “Terre des hommes” e ofiseya ani Prishtina, organizingyola “ Nilayuno Kampi 2019”, kova si te inplementingyol kotar e NRO “ Durmish Aslano” ano partneriteti e NRO-ya “ Nevo Koncepti”.

Nilayuno Kampi si te adikergyol kotar e data 08 Yulo ji pe data 12 Yulo 2019, sherdipeya kotar e ora 09:30 ji pe ora 13:30 ano obyekto e skolako “Abdyl Frasheri”ano Prizreno.

O siklovne kola ka len kotor ano akava aktiviteti si kotar e Prizrenoski thay Suharekaki komuna thay olengo gendo astardo ano akava ponj divuno aktiviteto si te ovel truyal 100 qhavore.

04.07.2019

Radio Romano Avazo