Невладината РОМА СОС денеска, на својот 11 ти роденден згасна. Ова, на големо изненадување на прославата го најави неговата извршна директорка и синоним на здружението – Несиме Салиоска, која пак најави дека се раѓа нова граѓанска иницијатива. Зошто се прави ваква трансформација и што покажа патот по кој се градеше РОМА СОС? Се започна пред повеќе од една деценија, кога се наметнуваа потребите за граѓанска иницијатива во ромската заедница за едукација и помош во областа на здравството, вели Салиоска, а спектарот на услуги се надоградуваше …
– Здружението РОМА СОС започна наивно и едукативно со активности во 2007 ма година, меѓутоа со текот на времето по барање на граѓаните, почна да се занимава професионално во области кои што бараа од нас многу повеќе анганжман. Тоа е правната помош, судските постапки, законодавни иницијативи, и на тој начин од една етнички профилирана локална организација низ годините прераснавме во организација која што застапуваше интереси за сите граѓани на Република Македонија и на сите заедници без разлика на етничката припадност, потенцираше Салиоска.
Со трансформацијата која што се реализира, освен теоретски, веќе докажаниот тим сака и практично да покаже од наредната година дека методите и принципите на работа и алатки ќе продолжи да ги пременува како Станица 5, односно како здружение кое што ќе нуди помош на сите граѓани, ќе биде отворено кон сите и ќе биде лоцирано во центарот на градот, каде ќе биде подостапна за сите граѓани. Како и досега, искуството ќе биде тоа што ќе им биде ѕвезда водилка во работењето е тоа во што се согласуваат првите дами во досегашна и во идната граѓанска иницијатива. Се раѓа нова и посилна организација која ќе работи под името Станица 5 насочена кон правната помош за заедницата.
– Како што досега РОМА СОС нудеше бесплатна правна помош за ромската заедница, бидејќи идентификуваше дека граѓаните Роми имаат потреба, така со текот на годините препознавме дека и пошироката заедница не само Ромите во Општина Прилеп имаат потреба од правна помош. Токму затоа прошируваме и со новиот ентитет здружението Станица 5, вели Весна Шапкоска извршната директорка на новото здружение.
Самиот поим „станица“ е место каде што луѓето постојано ќе можат да се обратат, а зборот „пет“ е акроним и означува правна едукација и транспарентност. Тоа значи дека новото здружение ќе биде место каде што сите граѓани ќе можат правно да се едуцираат и да побараат помош, но и транспарентност и отчетност од институциите.
Новото здружение ќе работи под името „Центар за пристап до правда“ во исто време, кое што е активност во рамки на стратегијата Отворено Општество Македонија и кое што освен во Прилеп ќе функционира и во 3 други општини низ земјата, а ќе има една задача да овозможи пристап до правда и бесплатна правна помош за граѓаните на Република Македонија.
На прославата по повод 11 години постоење од РОМА СОС присуствуваа досегашни соработници- претставници од институциите и поединци поврзани со работењето на здружението.

-ПРОМЕНАТА Е ПРОЦЕС НЕ Е НАСТАН – , беше мотото на прославата, а дамите од РОМА СОС тоа треба и во иднина да го докажат со СТАНИЦА 5.

Проектот „Зајакнување на улогата на граѓанското општество во осигурувањето рамноправност и квалитет во предучилишното образование, воспитание и згрижување (3Е)“ има за цел да придонесе кон тековните реформи за интеграција во Европската Унија, преку зајакнување на компетенциите на засегнатите страни и учеството на граѓанското општество во осигурување на рамноправност и квалитет во предучилишното образование, воспитание и згрижување (ПОВЗ). Проектот е финансиски поддржан од Европската Унија преку Инструментот за претпристапна помош (ИПА) а го спроведува Фондацијата за образовани и културни иницијативи Чекор по чекор – Македонија во партнерство со невладините организации ЦСИ Надеж од Скопје и Биро Мутант од Холандија.

Со цел да се осигура висока стручност и професионално знаење кај граѓанскиот сектор во државата за компетентно и значајно учество во креирањето, имплемнтацијата и следењето на политиките за рамноправно и квалитетно предучилишното образование, воспитание и згрижување, како и отвореност и волја за соработка на предучилишните установи, Проектот организира две тродневни работилници за претставниците на засегнатите граѓански организации, институции и градинките. Истите ќе се одржат од 21ви до 24ти ноември во Струмица и од 12ти до 15ти декември во Скопје.

Програмата на работилниците се темели на „Националната рамка за квалитет во предучилишното образование, воспитание и згрижување“ која е сеопфатен инструмент наменет за зајакнување на улогата на граѓанското општество во дизајнирањето, имплементацијата и мониторингот на политиките кои се однесуваат на ПОВЗ и за приближување на системот за ПОВЗ во државата кон стандардите на Европската Унија. Документот, развиен во соработка со релевантните институции и експерти, содржи препораки и идеи за унапредување на системот на ПОВЗ, преку зголемување на опфатот, обука и професионален развој на предучилишниот кадар, вклучување на родителите и локалната заедница, подобрување на наставната програма и средината за учење, а особено препораки за унапредување на управувањето со системот и установите, и следењето и вреднувањето на квалитетот во работата.

Работилниците имаат за цел инапредување на капацитетите за примена на оваа рамка во работата на градинките, со што ќе се одржува квалитетен и рамноправен систем на ПОВЗ во државата.

Национална тркалезна маса за застапување се одржа на ден 21.11.2017  со цел објавување на брифингот Ромите во Република Македонија: Предизвици и нееднаквости во домувањето, образованието и здравствената заштита, во Хотел Мериот во Скопје.

Брифингот, објавен на англиски, македонски, албански и ромски јазик, е издаден преку соработката на МРГ и СОНЦЕ. Истиот дава бројни препораки до македонската влада и локалните самоуправи. Брифингот се фокусира на три клучни области во кои Ромите и понатаму се соочуваат со дискриминација: образование, домување и здравство.

На тркалезната маса говорници беа: Министерот без ресор г-дин Аксел Ахмедовски, г-дин Самка Ибраимоски-Пратеник во Собрание на РМ, г-ѓа Васка Бајрамоска- заменик Народен правобранител, Атиџе Османова-проектен медијатор и Мако Демиров- претставник од ромската заедница. Исто така во првиот панел имаше воведно обраќање и извршниот директор на АДРР СОНЦЕ – Г-дин Ферди Исмаили.

 На настанот беа поканети претставници на државни институции од клучните области, претставници на меѓународни институции/организации, експерти, организациите членки на Мрежата за застапување на Ромите и медијатори.
Тркалезната маса беше организирана во рамки на проектот “Од акција до еднакви права на Ромите” финансиран од Европската Унија, а имплементиран од Асоцијацијата за Демократски Развој на Ромите Сонце- Тетово во партнерство со Група за малцински права – Лондон (МРГ)

Онлине брифингот на повеќе јазици може да го најдете на следниве линкови :

MRG_Brief_Mac_ENG_Nov18

MRG_Brief_Mac_MAC_Nov18

MRG_Brief_Mac_ROM_Nov18

MRG_Brief_Mac_ALB_Nov18 (1)

21 Ноември 2018  се објавува нова студија за реалностите со кои се соочуваат Ромите во Македонија издадена од Меѓународната Група за Малцински Права (МРГ) и Асоцијацијата за демократски развој на Ромите СОНЦЕ.

12 ромски медијатори лоцирани во 6 општини интервјуираа стотици Роми со цел да соберат нови информации и да добијат целосна слика за нееднаквостите, инситуционалната дискриминација и социјалните предрасуди со кои се соочува ромската популација во Македонија. Резултатите на ова истражување се собрани и прикажани во брифигот: “Ромите во Република Македонија: предизвици и нееднаквости во домувањето, образованието и здравствената заштита”.

‘Целта на објавувањето на овој извештај е да се привлече вниманието на државните и локалните институции кон предрасудите и стигмата со која Ромите и понатаму се соочуваат во нивниот секојдневен живот и покрај постоењето на соодветно законодавство со кое се забранува дискриминација – вели Ферди Исмаили, извршен директор на Асоцијацијата за демократски развој на Ромите СОНЦЕ. “Таа е заснована на наоди од медијатори кои се запознаени со  проблемите со кои се соочуваат Ромите преку директни посети на ромската заедница во шест општини”.

Медијаторите ги имаат собрано најсериозните примери од социјалната ексклузија во Македонија, започнувајки од ризикот од бездржавјанство до причините поврзани со значително понискиот просечен животен век кај Ромите (68 години) во споредба со просекот на националното население (73.5 години). Други проблеми откриени од резултатите собрани од медијаторите вклучуваат дискриминација при пристап до услуги, на пример забрана на ромските деца до пристап на базени и исклучувањето на Ромите од рестораните, кафулињата и хотелите.

Брифингот, објавен на англиски, македонски, албански и ромски јазик, е издадед преку соработката на МРГ и СОНЦЕ. Истиот дава бројни препораки до македонската влада и локалните самоуправи. Брифингот се фокусира на три клучни области во кои Ромите и понатаму се соочуваат со дискриминација: образование, домување и здравство.

Образование: многу ромски деца посетуваат сегрегирани часови, или тие се физички одделени од нивните не-ромски врсници; според истражувањето овој феномен се чини дека е во пораст. Сиромаштијата е уште една пречка за образованието на Ромите: многу ромски родители немаат доволно пари за да купат нови облеки, обувки и потребни училишни материјали за нивните деца. А за најсиромашните ромски домаќинства, кои немаат пристап до питка вода, дискриминацијата и говорот на омраза се доволна причина за некои родителите да одлучат да не ги испратат нивните деца во училипте со цел да ги заштитат од малтретирање.

Домување: многу ромски фамилии живеат во куќи со помалку од 5 квадратни метри по лице; околу 80,000 ромски домаќинства немаат долгорочни решенија за домување.

Здравство: Ромките често живеат во оддалечени населби без пристап  до јавен транспорт; тие не се доволно информирани и се редовно дискриминирани од страна на медицинскиот персонал. Поради тоа, многу од нив не ги посетуваат своите регистрирани гинеколози за време на бременоста и во некои случаи тие се породуваат во нивните домови.

‘Кога работев на брифингот, сфатив дека сите тие области се меѓусебно поврзани и покрај напорите на владата да ја подобрат ситуацијата, Ромите сé уште се соочуваат со дискриминација в о абсолутно секој дел од својот живот ‘ вели Андреа Спиталски, авторот на брифингот и правникот на “Од акција до еднакви права на Ромите’. Работата на ромските  медијатори е многу важна за да се подигне свеста за овие проблеми. Македонската влада, граѓанското општество и ромските активисти мора да се здружат за да ги избришат вкоренетите социјални неправди со кои Ромите се соочуваат.”

Во брифингот се истакнува длабоко загрижувачкиот пример на релоцирана група на Роми, која по поплава мораа да се населат во зграда која била поранешна болница. Тие беа принудени да спијат на подот, без контејнери за ѓубре што доведе до насобрано ѓубре во дворот, како резултат на тоа, голем број деца биле заразени со болести. Без електрична енергија или вода за пиење, децата не можеа да се исчистат и престанаа да посетуваат училиште. Локалните власти ветија дека ќе најдат решение, но досега не се заземени никакви мерки.

Извештајот вклучува голем број препораки. Подолу се дадени неколку примери од текстот:

*Да се процени бројот на ромските деца во околината на секое училиште и да се обезбеди нивна еднаква распределба со не-ромските деца;

*Преглед на наставните материјали и наставните програми за да се осигура дека негативните стереотипи не се вклучени. Доколку е потребно, да се произведат нови материјали кои промовираат еднаков третман;

* Да се забрзаат процедурите за легализација на дивоградбите што ги заземаат Ромите; и

*Зголемување на бројот на здравствени медијатори во општините каде што има висока густина на Ромите, со повеќе ресурси за поддршка на нивната работа.

Извештајот “Ромите во Република Македонија: предизвици и нееднаквости во домувањето, образованието и здравствената заштита” ќе биде објавен онлајн на 21ви Ноември во 18:00 часот.

Исто така ќе има настан во Скопје, Македонија, во Хотел Мериот на 21ви Ноември во 11:00 часот.