Sali MemedApril 8, 2020
12.000.000 Roma avdie gordelivo phirajvaja ko amaro srce amaro nacionalno gordost, o zname. Vecna te slavina lengere anava. Rodava kotar o devel te arakjel tumen kote i te oven, velicinen tumare dusaja ko tumare khera amaro dive 8-to Aprl.
Nezdet Mustafa
Sali MemedApril 8, 2020
Да бидеме ГОРДИ, да бидеме ЕДИНСТВЕНИ, да ја зачуваме нашата шаронеликост и да работиме континуирано на нашиот ПРОСПЕРИТЕТ.
Да ја негуваме нашата ТРАДИЦИЈА, КУЛТУРА И ЈАЗИК сите заедно.
Bahtalo AMARO DIVE, 8to April.
Romalen, oven saste veste em sekogas o shero upre, ROM ROMESKE!
Sali MemedApril 8, 2020
Велес, 8 април 2020 () – Градоначалникот на Општина Велес Аце Коцевски во името на општинскиот Совет и во свое лично име, до припадниците на ромската етничка заедница во оптината упати искрени честитки по повод одбележувањето на Меѓународниот ден на Ромите – 8 Април. –Ромската етничка заедница со нејзините културни специфичности, цврстата определеност за соживот и меѓусебното почитување е важен дел од хуманиот развој на нашето општество и демократијата, потенцира Коцевски во честитката. Тој информира дека Општина Велес во континуитет спроведува одржливи активни мерки со цел подобрување на животниот стандард на сограѓаните Роми. -И натаму ќе се заложуваме за зајакнување на социјалната и економска вклученост на Ромите во вкупните општествени текови, за унапредување на принципите на еднаквост, солидарност, недискриминација и заштита на човековите права на Ромите, стандарди кои Општина Велес ги почитува и применува, најави Коцевски.
Sali MemedApril 8, 2020
Во централна и југоисточна Европа живеат стотици илјади Роми во трошни живеалишта – корона катастрофа во најава. Но, наместо да им помогнат на загрозените, владите често ја праќаат полицијата или војската.
Постарите луѓе и оние кои имаат хронични болести, лекарите и медицинскиот персонал – тие се меѓу најзагрозените во корона- кризата. За една голема и особено ризична група во Европа во јавноста ретко кој зборува: милиони сиромашни Роми. За многу од нив, особено во средна и југоисточна Европа, наскоро може да има здравствена и хуманитарна катастрофа. Повеќето од нив живеат во очајни услови и претежно без можности за одржување на хигиената. Покрај тоа многу неформално ангажирани како оние кои собираат пластичен и метален отпад или на улица тргуваат со прехранбени производи, предмети за домаќинството или цвеќиња, сега немаат работа.
Но, не е само тоа. Многу Роми се покрај и онака распространетиот отпор спрема нив, актуелно се изложени на посебна стигматизација. Имено, некои земји како Словачка, Романија и Бугарија покрај општите ограничувања имаат воведено посебни мерки за населбите во кои живеат Роми. Тие се или превентивно под карантин, или под полициска блокада.
Организации за заштита на Ромите во Европа алармираат. Централниот совет на германските Синти и Роми стравува дека „десноекстремистички и националистички политичари во средна и југоисточна Европа ќе ја користат актуелната корона криза за да ги легитимираат и спроведат своите расистички позиции”, се вели во соопштението на Советот. И известувачот за состојбата со Ромите на Советот на Европа, чешкиот пратеник Франтишек Коприва, предупредува дека „наместо да се обидат Ромите дополнително да ги заштитат како особено загрозена група од коронавирусот, некои политичари активно поттикнуваат анти-ромско расположение.
Во Европа има околу 12 милиони Роми – тие се најголемото малцинство на континентот. Речиси половина од сите европски Роми живеат во седум централно и југоисточноевропски земји: Чешка, Словачка, Унгарија, Романија, Бугарија, Србија и Македонија. Таму се наоѓаат и некои од најозлогласените мизерни населби како Луник IX на периферијата на источнословачкиот град Кошице, Столпиново во бугарскиот град Пловдив, Ферентари во романскиот главен град Букурешт или Шуто Оризари во Скопје.
Заедничко на овие и слични населби е дека луѓето таму живеат во голем број на тесен простор. Често семејства од три – четири генерации живеат заедно во една или две соби. Освен неколку заеднички комунални чешми на улица, во голем број од овие населби нема водовод и канализација. Тоа се идеални услови за ширење на зарази и болести како Ковид-19. Иако условите за живот на Ромите во овие населби во сите средно и југоисточноевропски земји се добро познати, во актуелнава корона-криза нкаде нема централни мерки за брзо спречување на масовно ширење на коронавирусот, како воспоставување на подобро снабдување со вода. Жељко Јовановиќ, кој раководи со програмата за Роми на Фондацијата Отворено општество предупредува да не се занемари грижата за сиромашните Роми. „Досега мнозинството го игнорираше фактот дека невработеноста кај Ромите е лоша за целата економија, а десно-екстремистичките напади врз Ромите се лоши за демократијата,“ вели Јовановиќ за ДВ. „Сега мора да стане јасно дека здравствената заштита за Ромите има директни и непоседни последици и за оние кои не се Роми.“
Новата десно-конзервативна национална влада во Словачка во меѓувреме го призна проблемот – но продолжи со сомнителен пристап. Шефот на владата, Игор Матович изјави дека неделава има масовно тестирање на Ромите за коронавирус. Првично се спроведува во 33 населби. Пред сѐ се тестирани луѓе кои неодамна се вратиле од странство, а тестовите ги прават воени лекари во придружба на војници. Во зависност од резултатите на тестирањата, дел од луѓето се испраќаат во државните карантини или цели населби ќе бидат ставени под карантин.
Според Матович воениот пристап „не значи државна демонстрација на сила“, туку се работи само за безбедноста на самите Роми. Специјалниот претставник за Ромите, Абел Раваш, кој беше назначен од новата словачка влада, жестоко ги критикуваше мерките: ангажирање на војската е стигматизирање на Ромите, наместо да им се даде чуство дека државата им е партнер, вели Раваш за порталот Параметер.
Во Романија и Бугарија пак некои поголеми ромски населби се блокирани од полиција, бидејќи многу тамошни жители кои неодамна се вратиле од странство масовно ги прекршувале правилата за карантин и изолација. Во јужниот романски град Тандареи, на пример, каде живеат многу Роми патролираат десетина полицајци во маскирн униформа – градот е блокиран. И во Бугарија се блокирани ромски населби во градовите Нова Загора, Казанлак и Сливен.
Покрај овие полициски и воени мерки, само поединци од сиромашните и посебно загрозени Роми добија специјална државна помош. Во Словачка во одредени ромски населби е поставена мобилна цистерна за вода. Во романскиот град Клуж, минатата недела градските власти поделија пакети со храна и средства за хигиена на над 300 семејства кои живеат на периферијата на градот покрај депонијата Пата рат.
Во Унгарија, познатиот активист за ромски права и претседател на унгарскиот Ромски парламент се заложи за специјална социјална програма за населението во сегрегираните населби, особено на истокот на земјата каде живеат многу Роми во мизерија. Во допис до владата и до претседателот на државата тој предлага програма од девет точки како кризен менаџмент за сиромашните Роми. „Во гетоизираните области луѓето немаат никаква заштеда, немаат резерви, таму нема ни лекарска грижа и расте стравот дека нивните деца наскоро ќе немаат што да јадат,“ пишува тој. Засега нема добиено одговор.
Sali MemedApril 8, 2020
Денеска, на Меѓународниот ден на Ромите, повторно забележуваме дека Ромите и понатаму се соочуваат со континуирани тешкотии во остварувањето на правата во речиси сите области на општественото дејствување. Нема промена и подобрување ниту во имплементирање на активностите од важечката Стратегија за Ромите, затоа што државата и понатаму не успева да обезбеди целосно и ефикасно спроведување на Стратегијата, која се наоѓа во последната година од својата важност, соопшти Хелсиншкиот комитет за човекови права.
„Во изминатата година, кон Ромите беше регистрирана системска дискриминација, особено во непристапноста кон јавните услуги и добра, како што се на пример случаите на недозволување пристап на Ромите во пливачките базени. Ромите се соочуваат со нееднаков пристап и третман, а се уште постои дискриминација и во однос на здравствени услуги и здравствената заштита.
Продолжува и сегрегацијата на децата Роми во образованието. Во ноември 2019 година Хелсиншкиот комитет, заедно со уште четири организации од Мрежата за заштита на права на Ромите, достави поднесок до специјалниот известувач за малцински прашања на Обединетите нации, во кој го информираше за три клучни проблеми околу употребата на ромскиот јазик во образованието. Трите точки остануваат еднакво релевантни и во овој момент, проблемот со недоволна промоција и информираност на учениците и родителите за можноста да се избере ромскиот јазик и култура како изборен предмет во основно образование, недостатокот на учебници по предметот ромски јазик и култура за 6 – 9 одделение и недостатокот на катедри по ромски јазик и професори по ромски јазик.
Дискриминацијата врз основа на етничка припадност, боја на кожа и маргинализирана група е длабоко вкоренета во општеството и државата не успева да преземе активни мерки за нејзино спречување. Вонредната состојба во која се наоѓаме поради пандемијата на Ковид-19 дополнително ја загрозува ромската етничка заедница, чии припадници често се соочени со екстремна сиромаштија, супстандардни услови за живот и недостиг на адекватна здравствена заштита, се додава во соопштението.
Во изјавата на Комесарот за човекови права на Советот на Европа се нагласува дека Ромите се меѓу најранливите групи во состојба на пандемија во многу места низ Европа, со оглед дека многумина немаат пристап до чиста вода и санитетски материјали, што оневозможува ефективна примена на препорачаните мерки за хигиена. Исто така, еден од ефектите на карантинот и изолацијата е губењето на дневниот извор на приходи, што го отежнува остварувањето и на основните егзистенцијални потреби. Имајќи предвид дека последиците од вонредната состојба особено можат да ја погодат ромската заедница, како на социјален, така и на економски план, од институциите и Владата очекуваме специфични мерки за помош и солидарност со Ромската заедница.
Sali MemedApril 8, 2020
Општина Кочани ги пренамени средствата за одбележување на Светскиот ден на Ромите – за поддршка на социјално ранливите групи и семејствата во социјален ризик од ромската етничка заедница.
Градоначалникот на Општина Кочани Николчо Илијев вели дека целта е да да се намалат последиците од актуелната кризна состојба предизвикана од пандемијата, која има силен одраз врз целокупното општество и економијата, а нејзиното влијание е особено изразено врз најранливите и исклучените групи.
„Планираните средства за одбележување на Светскиот ден на Ромите ги отстапивме на ромските здруженија, кои заедно со општинските служби за социјална заштита подготвија пакети со храна и хигиенски производи и ги поделија на семејства во социјален ризик од ромската заедница во Кочани. Со граѓанскиот сектор внимателно ја следиме состојбата кај ранливите групи и во наредниот период ќе продолжиме да реагираме секаде каде што има потреба“ соопшти градоначалникот Илијев.
Честитајќи го Меѓународниот ден на Ромите, Илијев им посака добро здравје, висока свест во деновите на борба против пандемијата и максимално почитување на мерките и препораките за заштита од ширење на коронавирусот.
Општина Кочани
Sali MemedApril 8, 2020
Честит меѓународен ден на сите припадници на ромската заедница во Скопје.
Ромите, со нивната култура и традиција, се нераздвоен дел од ткивото на Град Скопје и придонесуваат кон градење на стабилно мултикултурно општество.
Ние сме горди што Скопје ја има единствената ромска општина во Европа
Sali MemedApril 7, 2020
НАШИТЕ МИСЛИ СТАНУВААТ ЗБОРОВИ
НАШИТЕ ЗБОРОВИ СТАНУВААТ ДЕЛА
НАШИТЕ ДЕЛА СТАНУВААТ НАВИКИ
НАШИТЕ НАВИКИ СТАНУВААТ ВРЕДНОСТИ
НАШИТЕ ВРЕДНОСТИ СТАНУВААТ НАША СУДБИНА
Среќен 8ми април на сите Роми низ целиот свет! Денес е ден кој не соединува под една идеа, под едно знаме и химна со порака за мир и слобода на сите, за ослободување од многу вековната стигма и стекнување достоинствен живот за следните генерации.
Минатата година, 8 април 2019 го одбележавме во македонскиот парламент. Имавме чест поздравни говори да дадат Премиерот Заев, Вице-премиерот Османи и Амбасадорот на ЕУ – Жбогар. Одлично организиран настан од страна на РомаВерзитас студентите, за кој не потрошија ниту еден денар. Настанот беше организиран професионално, свечената сала беше исполнета до последното место од претставници на диполоматскиот кор, пратенички групи, студенти, активисти, медиуми.
Светскиот Ден на Ромите оваа година го одбележуваме во сосем различит контекст и амбиент! Не само во Македонија, туку низ цел свет нашите манифестации ќе имаат друг формат! Најголемата придобивка на мирот – слободата на движење е сега ограничена за сите, без разлика дали се Роми или не-Роми. Едно е јасно, цел свет ја живее истата нова реалност. Сведоци сме на уникатен момент на трансформација на нашето секојдневие во кој моќта на хиерархијата (богатите) е очигледно неефикасна. Одредбата за социјално дистанцирање, која е всушност мерка за физичко дистанцирање, е во интерес на нашето здравје. Цената на оваа мерка ја плаќа цело општество, иако таа е различна, зависно од социјално-економскиот статус на граѓаните. Релативно растеретени од дневна политика, нашите социјални интеракции се префрлија на виртуелно ниво. Социјалните интеракции меѓу луѓето всушност се зголемија. Сега кога сме сите дома, имаме доволно време да се поврземе со нашите роднини, пријатели и соработници преку интернет. Никнуваат многу идеи, нови иницијативи и мрежи кои сакаат да слушнат и разменат информации и искуства од локално ниво. Охрабрува фактот што дискусиите имаат стотици учесници, се дебатира за многу теми и се бараат решенија за новонастаната ситуација. Локалното стана хипер активно и како такво бара решенија за функционалноста на локалното секојдневие.
Во новата реалност нашата порака останува иста, добронамерна и искрена кон сите што се заинтересирани за нашата кауза. Во овие тешки и секако важни денови многу е потребно да бидеме кохерентни во нашите размисливања и дела со вредностите на Светскиот Ден на Ромите кои беа формулирани во 1971 година. Кохерентноста е централна тема за интегрирање на нашите идеи и активности, со цел брзо и ефикасно да маневрираме и се прилагодиме во посторот и времето на новата реалност. За да бидеме кохерентни со универзалните пораки на Осми Април треба да користиме соодветен јазик (наратив) кој анализира од глобална перспектива. Глобалната перспектива е по правило прифатлива и разбирлива затоа што наративот е универзален за секој човек – слобода, право на достоинствен живот и уживање на човековите права.
Ковид-19 нема етничка, класна, национална или религиозна димензија. Не познава граници и категории кои ние како луѓе сме ги конструирале низ историјата на нашата цивилизација. Поради тоа кохерентноста и универзалниот наратив треба да доминира во нашите аргументи во ова време-невреме. Хоризонтот на Осмо-Априлските пораки содржат долгорочна визија за нашата иднина. Тие се засновани од нашето илјада годишно живеење и сведоштво на мрачните денови и години во Европа. Нашиот скоро 50 годишен стремеж, во кој еманципацијата е основен темел-двигател на нашите идеи, дела и барања кон државотворните нации, дава резултати и напредок. Прогресот е можеби минимален во обем, но од друга страна има континуитет и јасно зацртана цел – излез од сиромаштијата и неукоста. Паралелно нашите интелектуалци и лидери се поефикасно се борат против дискриминацијата и белиот расизам.
Повикот од Лондон во 1971 за интеграција во мнозинските општества на мирен и цивилизациски начин е единствен пример во историјата на човекот. Денес се потсетуваме и секако потсетуваме не-Ромите дека ние, како нација без сопствена држава сме истрајни во нашите определби за интегриран и достоинствен живот на ромската популација. Тоа е порака која ја пренесуваме од генерација на генерација, дека сме граѓани на светот и дека територијата со граници за нас нема смисол ниту е наша цел. Нашата слобода, исполнета со радостите на животот не се врзани со одредена територија. Трансгенерацискиот код на ромското битие остави траги низ целиот свет, во литературата, музиката, сликарството, историјата на уметноста и културата без разлика на политиките и односот на не-Ромите и нивните територијално дефинирани институции.
Ромската мудрост и вештини помогнаа на многу претходни генерации да преживеат и опстанат во многу потешки времиња, години на прогони, убиства, тортура, лов, стерилизација. Како што претходно напишав во една од моите колумни, Осман Балиќ кажа дека и покрај лошото минато Ромите не се откажаа од човечноста и човечкото во нашата култура на живеење. Ги сочувавме јазикот, традицијата, обичаите, музиката, играта и литературното творештво насекаде низ светот. Тоа го направивме без државни институции, со скромни средства но со многу труд, љубов и посветеност. Во последните три децении бројот на образовани Роми е во константна нагорна линија. Во Македонија имаме плејада на дипломирани магистри и неколку докторанти, дел сме од политичкиот плурализам кој ни донесе обврски и одговорност во државните институции. Сето тоа го остваривме за помалку од две децении благодарение на влогот на политичките партии, граѓанските организации и секако ромските семејства кои вложија во образованието на своите деца. Нашите капацитети за само-организирање се далеку поефикасни и потранспарентни споредено со минатото. Радува фактот што само-организирањето и иницијативите ги поврзуваат новата генерација на ромски лидери и активисти со нашата дијаспора. Солидарноста и грижата за своите доаѓа од Германиа, Швајцарија, Австрија, Франција, Италија, Шведска итн. Таа беше сите овие години присатна но овој пат е структуирана низ дијалог и спремност да се слушне секој предлог. Некој ќе сака да ја нарече нова вредност во нашето само-организирање. За мене тоа е еволуција на ромското движење и идеал за подбар живот. Тоа се обрасци на делување и зреење на повеќе нивоа и структури кои поттикнати од новата реалност на пандемијата отворено прашуваат како ќе изгледа демократијата после пандемијата.
Оваа година пандемијата не ни дозволи да бидеме физички заедно но сигурно неможе да не спречи да го славиме и одбележиме денот на нашето знаме и химна. Социјалните мрежи ќе пренесуваат честитки масовно низ целиот свет. Симболичната порака за мир со фрлање на цвеќе во водите на реките и морињата ќе не поврзе и оваа година. А солидарноста, кохерентноста и и посветеноста на сегашната генерација на лидери дава гаранција и надеж дека сме на вистинскиот пат на нашата само-еманципација. Само така ќе стигнеме до целта.
Април 2020
https://4rrr.wordpress.com/2020/04/06/bute-bershenge-amaro-romano-dive/
Grupa taro terne Roma intelektualcija, novinarija, web dizajnerija, tehničarija, montažerija thaj javer personali savo so isilen baro iskustvo ki piri buti rodingje te keren nesto nevo ko mediumsko internet than ki Makedonija. Palo beshiba ko sostanok taro timi taro 24vakti.mk angjape decija kaj ko akava momenti falinela jek romano web tv portali savo ka nudinel pravilno, kvalitetno, informacija baši o Roma. Adaleske formiringape o www.24vakti.mk ko adava sostanok čivgjem akala celija thaj pričine soske te formirina o jekutno romano web tv portali 24vakti.mk
24Vakti © Copyright 2015 – 2019, Sa o nijamija si protektirime
